Natuurlijk daglicht is zo belangrijk, en daarom delen we graag met jullie dit artikel van Luxlight.eu.
1. Daglicht doet leven
“Het is een beetje een open deur, maar daglicht is essentieel voor het leven op aarde. De fotosynthese waarbij kooldioxide en water worden omgezet in glucose en zuurstof treedt alleen op als aan die chemische reactie energie in de vorm van licht wordt toegevoerd. Zonder deze reactie die in groene bladeren plaatsvindt en zich ook in algen en bacteriën voltrekt, is er geen aards leven mogelijk. Zonlicht heeft zowel de juiste intensiteit alsook het juiste kleurenspectrum om dit proces zich te laten voltrekken.”
2. Daglicht is gezond
“Intuïtief weten we dat daglicht goed voor een mens is. Zo maakt ons lichaam bijvoorbeeld vitamine D aan onder invloed van licht. In dit geval zgn. UVB straling afkomstig van de zon. Dit is dezelfde straling die onze huid doet verbranden of bruinen. Vitamine D is belangrijk voor tal van processen in ons lichaam. De invloed op de opname van calcium voor onze botten is daarvan een van de bekendste.”
Een tekort aan daglicht kan zo op langere termijn tot ernstige gezondheidsproblemen leiden als tevens de aanvoer van deze stof uit voedsel ontoereikend is. “Voorbeelden van die problemen zijn zwakke botten en diabetes, maar ook borst-, darm- en eierstokkanker worden in relatie gebracht met een tekort aan vitamine D en indirect daarmee met een tekort aan daglicht.”
3. Daglicht is duurzaam
“Daglicht is duurzame energie die direct bruikbaar is. De hoeveelheid energie die de zon op de aarde projecteert is enorm. Drie kwartier zon is even veel energie om als gehele mensheid in een jaar gebruikt. Crux is uiteraard wel het opvangen en omzetten van deze energie. Het gebruik van deze energie in zijn pure vorm – namelijk als zichtbaar licht – in de gebouwde omgeving is iets dat nog niet erg bewust gebeurt.”
Zo’n 40% van het elektriciteitsverbruik in huizen en kantoren is gerelateerd aan verlichting. “Led-verlichting gaat daarin geen verbetering brengen omdat het rendement vergelijkbaar is met dat van moderne TL verlichting. Verbeterde daglichttoetreding en daglichtafhankelijke sturing van kunstlicht gaan wel wat opleveren. In de meeste gevallen is die 40% te halveren en soms zelfs tot 10% terug te brengen.”
4. Daglicht is een natuurlijke GPS
“Mensen richten zich instinctief op het daglicht. Zo is bekend dat mensen in tunnels altijd naar het licht toe lopen, ook al stippelen de opgehangen bordjes voor hen de meest optimale route uit. In het ontwerp van Rotterdam CS is daglicht letterlijk als leidmotief gebruikt. Als je naar het licht loopt, kun je nooit verdwalen! Een uitstekende toepassing van daglicht. Datzelfde is ook mooi gedaan in Sint Niklaas bij de ondergrondse parkeergarage in het centrum van die stad. Er is aan de zijkant van de garage bewust een plint geplaatst waar het daglicht doorheen valt. De bezoekers voelen zich hierdoor een stuk veiliger.”
5. Daglicht zet de klok gelijk
“In ons oog wordt het daglicht gebruikt om onze eigen interne klok te synchroniseren. Dat is een proces waarin een derde type lichtgevoelige cel – naast de bekende staafjes en kegeltjes – een rol speelt. Deze zogenaamde retinale ganglioncellen zijn verbonden met een klein gebied in de hersenen dat bekend staat als de suprachiasmatische nucleus, kortweg SCN. Hier spelen zich allerlei hormoon processen af en wordt o.a. de melatonine aanmaak geregeld. Licht met een behoorlijke intensiteit en van de juiste kleur remt de aanmaak van melatonine waardoor we alerter worden.”
Onderzoek toont aan dat de retinale ganglioncellen met name voor het blauwe deel van het spectrum gevoelig zijn en dat effecten sterk afhankelijk van de dosis licht zijn. “Pas als de verlichtingssterkte op het oog zo’n 1000 lux te boven gaat, wordt de melatonine aanmaak geremd. Wanneer deze lichtprikkel achterwege blijft, raakt onze biologische klok langzaam maar zeker van slag en hebben de meeste mensen de neiging een ritme aan te houden dat wat langer is dan 24 uur. Voor sommige kwetsbare groepen werkt lichttherapie boven verwachting. Dementerende ouderen reageren erg goed op een regime met hogere verlichtingssterkten gedurende de dag en weinig licht gedurende de nacht. Waar zij zonder dit regime overdag geregeld indutten en ’s nachts juist geregeld actief zijn, verbetert het dag/nachtritme van deze groep mensen aanzienlijk en daarmee hun welbevinden.”
6. Daglicht wordt nachtlicht
“Mensen kunnen niet zonder daglicht. Om diezelfde reden kunnen zij ook niet zonder donker. Daarom is het belangrijk om onnodige lichtvervuiling in stedelijke gebieden of rond industrie- en kantoorparken zo veel als mogelijk te beperken. Want als er ’s nachts te veel licht is, slapen mensen slechter en functioneren zij overdag minder goed. In een omvangrijk Engels onderzoek is een directe link aangetoond tussen te weinig duisternis gedurende de nacht en obesitas. Duisternis is even belangrijk als overdag voldoende daglicht.”
7. Daglicht rendeert
“Daglicht vergroot aantoonbaar het welzijn en de productiviteit van mensen. Hierdoor krijg je een lager ziekteverzuim en minder slaapstoornissen. Als je kijkt naar een willekeurig gebouw dan vallen 80 procent van de kosten onder salaris en werknemer gerelateerde kosten. Heb je als organisatie een gezond gebouw met voldoende daglichttoetreding dan ben je spekkoper. Als je werknemers hierdoor maar 1% beter zouden presteren of minder afwezig zouden zijn dan is dat in de meeste gevallen signi canter dan het halveren van het totale energiegebruik van het gebouw.”
Die post is meestal minder dan 1% van de totale exploitatie van een kantoor. “Goede daglichttoetreding stelt je daarnaast in staat ink te bezuinigen op de 40% van het elektriciteitsverbruik dat met verlichten samenhangt. Overigens schrijft het bouwbesluit als wettelijk minimum voor utiliteit een percentage van 2.5% glasoppervlakte van de vloeroppervlakte voor (zie ook de afbeelding met het vijf verdiepingen tellende gebouw). De wetgever heeft in dat opzicht het daglicht nog niet echt gezien en ziet kennelijk graag dat we werken in ‘kastelen met schietgaten als daglichtopeneningen.’ Gezond is het niet. De balans is echt zoek hierin.”
